Governance Token Nedir?
Blockchain protokollerinin geleceğini şekillendirecek kritik kararlarda kullanıcıların da söz sahibi olması için geliştirilen sanal varlıklara Governance Token ya da Yönetişim Tokeni denir. Bu tokenler sayesinde, projenin yol haritası kapsamında geliştirilecek ürün ya da sisteme eklenecek yeni özellikler hakkında token sahibi kullanıcılar karar hakkı elde eder.
Yönetişim token sahipleri, protokole yeni özellikler eklenmesi için öneride de bulunabilirler. Ayrıca yol haritasında yer alan geliştirmelerin işleme konması ya da gözden geçirilip yeniden tasarlanması gibi kritik kararlar da vermeleri mümkün.
Sahiplerine, protokolde yapılacak hemen her türlü değişiklikte oy hakkı sunan yönetişim tokenleri sayesinde, ağ demokratik biçimde yönetilebilir.
Her protokol “kusurludur”
Hangi amaçla üretilmiş olursa olsun, tüm yazılımların zamanla güncellenmesi veya yama yapılması gerekir. Erken aşamada öngörülemeyen güvenlik açıkları ilerleyen dönemde ortaya çıkabilir. Optimizasyon amacıyla kod yapısında güncellenmesi gereken belli başlı parametreler bulunabilir.
Bahsini ettiğimiz tüm bu değişiklikler, geleneksel merkezi yapılarda yöneticilerin kararları ile gerçekleşirken, merkeziyetsiz yapılarda her kullanıcının söz sahibi olabildiği, demokratik bir yapı üzerinden kararlaştırılır.
Kod kanundur
Yönetişim token sahipleri, yapılacak değişikliklerde ellerindeki token miktarına bağlı olarak oy haklarını kullanırlar. Toplanan oyların işaret ettiği değişiklik, genellikle akıllı sözleşmeler üzerinden otomatik biçimde uygulanır. Kimi zamansa kullanıcıların oyuyla belirlenen değişikliği projeyi yöneten ekip uygulamaya koyar.
Kullanıcıların protokoldeki değişiklikleri kontrol etmelerine izin veren kendiliğinden çalışan yapılara, Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon (Decentralized Autonomous Organizations, DAO) denir. Bu yapılarda tüm işlemler Akıllı Sözleşmeler (Smart Contract) üzerinden kendiliğinden çalışır.
Yönetişim tokenlerinin iyi bilinen örneklerinden biri olarak Maker (MKR) gösterilebilir. Merkeziyetsiz stablecoin DAI üzerinde çalışan MKR, sahiplerine ağ değişiklikleri konusunda oy hakkı verir.
Öte yandan “blockchain governance (blockchain yönetişimi)”diye tanımlanan, kararların kod yapısı üzerinden alındığı projeler de mevcut. Örneğin Bitcoin ağındaki blok boyutunun artırılması veya Segregated Witness (SegWit) fikrinin uygulanıp uygulamayacağı gibi konularda kendi yönetim yapıları oluşmuştu. Bitcoin ve Ethereum gibi büyük ağlarda, “Bitcoin Foundation” ve “Ethereum Foundation” gibi, BTC veya ETH sahipleriyle doğrudan ilişkisi olmayan yapılar geliştirildi.
QTUM gibi daha sonradan ortaya çıkan yönetişim mekanizmalarında ise token sahipleri ile yönetim birimleri arasında resmi ilişki oluşturulmaya çalışıldı.
Yaygın yönetişim biçimi olarak, token tabanlı varlık yönetimi uygulamaları öne çıkıyor. DASH ve Decred gibi projelerde token sahiplerinin; araştırma, geliştirme, halkla ilişkiler, sosyal yardım ve yasal temsil gibi projeyle ilgili çeşitli hizmetleri yerine getiren yüklenicilere fon aktarımı yapma yeteneği bulunuyor.
Yorumlar kapalı.