Bitcoin sizce yasal mı? yoksa değil mi? Birlikte Bitcoinin yasal olduğu ve yasakladığı ülkelere birlikte göz atalım.
Bitcoin ile ilgili haberleri gördükten sonra, Bitcoin satın almaya hazırlanıyorken, ilk adımlarınızdan bir tanesi Türkiye’de Bitcoin yasal olup olmadığıdır. Kendi ülkenizin durumunu zaten biliyor ancak kalan ülkelerde Bitcoin yasal olup olmadığını bilmiyorsanız okumaya devam edin.
Farklı kripto para birimi düzenlemeleri olan birçok ülke mevcut. Türkiye’de aynı şekilde kripto para düzenlemeleri ile ilgili çalışmalar devam ediyor. İlerleyen zamanda Türkiye için kripto para kullanımları nasıl olacak ve hangi düzenlemeler gelecek hep birlikte göreceğiz.
Şimdi birlikte Hangi ülkelerde Bitcoin başta olmak üzere kripto paralar konusunda yasal veya yasak olduğunu ve hangi ülkenin Bitcoin’in mevzuata tabi olmadığına bakalım.
Bitcoin’in yasaklandığı ülkeler
Bolivya
2014 yılında, El Banco Central de Bolivya, hükümet tarafından çıkarılmayan veya düzenlenmeyen para birimlerini tamamen yasakladı. Banka Bitcoin ve diğer bazı dijital para birimlerinden özellikle bahsetti, ancak yasak tüm kripto para birimleri için geçerli.
Bolivya yetkilileri son zamanlarda kripto para birimi kullanımını engelleyerek, saadet zinciri olarak etiketledi ve 60 kişiyi tutukladı. Beraberinde gelen bir açıklamada, insanlara her türlü dijital para biriminin yasak olduğunu hatırlatmak için eylemin gerekli olduğu vurgulandı.
Ekvador
Ekvador hükümeti, devlet tarafından işletilen yeni bir elektronik para sisteminin kurulması nedeniyle Bitcoin’i ve diğer tüm dijital para birimlerini yasakladı. Proje doğrudan yerel para birimine bağlı olacak şekilde tasarlandı ve hükümet tarafından kontrol ediliyor.
Vietnam
2014 yılında, Vietnam Merkez Bankası, nüfusun ülke içinde Bitcoin kullanmasını açıkça yasaklayan bir bildiri yayımladı. Bu, dijital para kullanımının daha sonra Başbakan tarafından kararlaştırılmasına yönelik önlem olarak yapılmıştı.
Haberlere göre, 2017 Ağustos ayında Vietnam Başbakanı, Bitcoin ve diğer dijital para birimlerinin 2018 yılına kadar bir ödeme şekli olarak resmi olarak tanınmasına yol açabilecek bir plana izin verdi.
Bununla birlikte, Ekim 2017’de Vietnam hükümeti bir başka tam dönüş yaptı ve ülkede dijital para kullanılmasını tamamen yasakladı. Ayrıca, 2018’in başından itibaren dijital para birimlerini kullanırken yakalananların para cezasına çarptırılacağı açıklandı.
Bitcoin’in yasal olduğu ülkeler
Avustralya
Başlangıçta, Avustralyalılar bir kripto para birimi satın aldıklarında veya harcadıklarında potansiyel olarak mal ve hizmet vergisine tabi tutuluyorlardı. Genellikle, tüketiciler bu vergiye iki kez maruz kalırlar: bir kez kripto para birimini satın aldıklarında ve bir kez daha bu vergiye tabi mal ve hizmetler karşılığında kullandıklarında.
Kısa süre önce, ülkeye daha fazla potansiyel fintech yatırımı yapılmasının önünü açmaya yönelik bir hamleyle, Avustralya hükümeti sonunda Bitcoin ve diğer dijital para birimlerinin çifte vergilendirilmesine yasal olarak bir son verdi.
Bulgaristan
Bulgaristan, Bitcoin’i altın benzeri bir emtia olarak değerlendirmek yerine, bir para birimi olarak resmi olarak tanıyan ilk Avrupa Birliği üyesi oldu.
Kanada
Bitcoin şu anda bir maddi olmayan varlık olarak sınıflandırılıyor. AML ve Terörle Mücadele Finansmanı yasaları uyarınca mevzuata tabi olması bekleniyor. Bu hüküm henüz yürürlüğe girmedi, ancak girdiği zaman ‘dijital para birimindeki bayiler’ Para Hizmetleri İşletmeleri olarak mevzuata tabi olacak.
Çin
2013 yılında, Çin Halk Bankası (PBOC), tüm finansal kurumların Bitcoin ile ilgili işlemlerle uğraşmasını yasakladı; Bitcoin’lerin fiyatlandırılmasından, satışına ve satın alınmasına kadar. Bireyler için Bitcoin ticareti yapmak Çin’de halen yasal.
Çin hükümeti, ülkelerinde kripto para birimleri kullanımını kısıtlamaya çalışıyor ve çok sayıda borsaya, herhangi bir yasal evrak sağlamadan para çekme işlemini durdurma çağrısı yaptı. Eylül 2017’de, tüm Çin sanal para borsalarından, mevzuatlara uymak için ay sonuna kadar ticareti durdurmaları istendi.
Ek olarak, Çinli yetkililer kripto para borsaları ve ICO’ları yasakladı. Ancak, bu yasaklar şüphesiz sert ve benzeri görülmemiş olsa da, Bitcoin’i Çin’den tamamen çıkarmaya yetmedi. Bu uğurdaki en son girişimlerinde, Çinli yetkililer, sanal para birimleri ve ICO’larla ilgili hem yerel ve hem deniz aşırı platformları Büyük Güvenlik Duvarı’na eklemeye başlayacaklar.
Estonya
Estonya Maliye Bakanlığı, Bitcoin ve benzeri kripto para birimlerini ödeme yöntemi olarak kullanmanın yasal bir engelinin bulunmadığına karar verdi. Ticari bir ilişki kurarken ya da alıcı ayda 1.000 Euro’dan fazla bir para kazanırsa, tüccarların alıcıyı tanımlaması gerekiyor.
Finlandiya
Finlandiya Vergi İdaresi, Bitcoin işlemlerini vergi amaçlı farklılık sözleşmelerine eşdeğer özel sözleşmeler olarak görmeye karar verdi. Bitcoin kullanarak mal satın alıyorsanız veya BTC’yi yasal para birimine dönüştürüyorsanız, fiyattaki herhangi bir artış vergilendirilebilirken, zararlar vergiden düşülemiyor. Madencilikten elde edilen Bitcoin’ler kazanılmış gelir olarak kabul ediliyor.
Finlandiya Merkez Vergi Kurulu, geleneksel AB yaklaşımına aykırı davrandı ve Bitcoin ve benzeri dijital para birimlerinin etrafındaki tüm hizmetleri finansal hizmetler olarak sınıflandırdı ve KDV’den muaf tuttu.
Fransa
2014 yılında, Fransa Ekonomi ve Maliye Bakanlığı, finansal kurumlar ve dijital para kullanıcıları için uygulanacak mevzuatları belirledi. Mevzuatlar, Bitcoin dağıtıcıların, kullanıcılarını tanımlayıp doğrulayarak anonimlik seviyesini sınırlamasını gerektiriyor.
Dijital para birimlerinin muamelesinin vergi amaçlı olarak açıklığa kavuşturulması ve para birimlerinin de sermaye kazanç vergisine tabi tutulması gerekiyor. Marj vergisinde, nüfusun vergi ödemeden önce Bitcoin ile iş geliştirmesine, yatırım yapmasına ve denemesine izin vermek için 5.000 Euro’luk bir sınır önerildi.
Almanya
Almanya’da, Bitcoin özel para olarak kabul edilmekte. Bu karar, Bitcoin kullanıcılarının devletten herhangi bir müdahale olmadan kullanmaya devam etmelerini sağlıyor ve yetkililere, dijital para birimini kullanan şirketlerin kazancını vergilendirme fırsatı veriyor.
İzlanda
İzlanda Merkez Bankası’ndan yapılan 2014 tarihli açıklamaya göre, Bitcoin ve diğer dijital para birimleri ile yapılan işlemler kısıtlamalara tabi tutuluyor. 2017 yılında Merkez Bankası, daha önce getirilen kısıtlamalardan geniş ve genel muafiyetlerin sağlandığı yeni bir kurallar dizisi getirdi.
İsrail
2017 itibariyle, İsrail Vergi Kuruluşları, Bitcoin’i para birimi veya finansal güvenlik yerine vergilendirilebilir bir varlık olarak görüyor. Bu politikaya göre, her bir Bitcoin satışında, satıcı yüzde 25’lik bir sermaye kazancı vergisi ödemek zorunda. Madenciler ve tüccarlar işletmeler olarak değerlendiriliyor ve bu da onları kurum gelir vergisi ve yüzde 17’lik KDV’ye tabi tutuyor.
Kısa bir süre önce, İsrail’in Bitcoin ve diğer kripto para birimlerini mülk olarak vergilendirmeye başlayacağı bildirildi. Bu, İsrail’de özel yatırımcılar için yüzde 25, işletmeler için marjinal oran yüzde 47 olan sermaye kazanç vergisi ile vergilendirileceği anlamına geliyor. Kripto para birimleri “maddi olmayan varlık” olarak kabul edildiğinden, özel yatırımcılar KDV ödemek zorunda kalmazken, işletmeler yine de KDV’ye tabi olacaklar.
Japonya
Japonya, Bitcoin’in yasal bir ödeme şekli olarak kabul gördüğü çok az ülkeden biri. 2017’de, Bitcoin alım satım vergisi kaldırıldı ve Japon mali kurumları kripto para borsa lisansı vermeye başladı.
Ürdün
Ürdün Merkez Bankası’nın mevcut politikasına göre, bankalar, borsalar, finans şirketleri ve ödeme hizmeti şirketlerinin Bitcoin ve diğer dijital para birimleri ile uğraşmaları yasak. Hem Merkez Bankası hem de Ürdün hükümeti, insanları Bitcoin kullanmaktan caydıran uyarılar yayınladı, ancak küçük işletmeler ve tüccarlar hala bunları kabul ediyor.
Meksika
Meksika parlamentosu şu anda Bitcoin ve diğer kripto para birimleri de dahil olmak üzere ülkenin hızla büyüyen finansal teknoloji sektörünü düzenlemeyi amaçlayan bir yasayı ele almış durumda. Yasa, fintech şirketleri için maliyetleri düşürmeyi ve sektördeki rekabeti artırmayı amaçlayan net kurallar sunuyor. Aynı zamanda, finansal istikrarı sağlamanın yanı sıra, kara para aklamayı ve radikallerin finansmanını önlemeyi hedefliyor.
Slovenya
Slovenya Maliye Bakanlığı’na göre, Bitcoin ne varlık ne de bir para olarak kabul edilebilir. Bitcoin işlemleri sermaye kazanç vergisine tabi değil, ancak Bitcoin madenciliği ve dijital para birimi karşılığı ürün ve hizmet satan işletmeler vergilendiriliyor.
İsveç
Bitcoin ve diğer dijital para birimlerinin kabulü söz konusu olduğunda, İsveç yargı sistemi dünyanın en avantajlılarından biridir. İsveç Mali Denetleme Kurumu, Bitcoin gibi dijital para birimlerini meşru birer ödeme şekli ilan etti. Ek olarak, İsveç vergi dairesi, Bitcoin madenciliğini ne kadar başarılı olduğuna bağlı olarak vergilendirmeye karar verdi.
Bitcoin’in mevzuata tabi olmadığı ülkeler
Belçika
Maliye Bakanı hükümetin Bitcoin sistemine müdahale etmesine ihtiyaç duyulmadığını belirtse de, Bitcoin ve diğer kripto paralar üzerindeki devlet kontrolünü güçlendirecek yeni bir yasadan bahsediliyor.
Brezilya
2014 yılında Brezilya Merkez Bankası, Bitcoin ve diğer dijital para birimlerinin mevzuata tabi tutulmayacağını belirttiği kripto paralar hakkında bir bildiri yayınladı. Birkaç yıl sonra Merkez Bankası Başkanı, Bitcoin’i bir saadet zinciri olarak tanımladı.
Çin: Hong Kong
Hong Kong Para Kurumu (HKMA) İcra Başkanı, HKMA’nın Bitcoin’i mevzuata tabi tutmayacağını belirterek kripto parayı sanal bir emtia olarak kabul etti.
Mali Hizmetler ve Hong Kong Hazine Bakanı, mevcut yasaların Bitcoin ve diğer dijital para birimlerini doğrudan ilgilendirmediğini, ancak bu para birimleriyle ilgili dolandırıcılık ve kara para aklama gibi yasadışı eylemler için yaptırımlar sağladığını söyledi.
Kolombiya
2014 yılında, Superintendencia Financiera de Colombia, Bitcoin kullanımının mevzuata tabi olmadığını belirtti. Kısa süre önce aynı yönetim kurulu, Kolombiya hükümetinin hala Bitcoin’i finansal işlemler için yetkilendirmediğini veya yasallaştırmadığını söyleyen başka bir açıklama yayınladı. Bununla birlikte, şimdilik ülkenin Bitcoin’i yasaklamak gibi bir planı yok.
Kıbrıs
Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin kullanımı Kıbrıs’ta mevzuata tabi değildir.
Danimarka
Danimarka Mali Denetleme Kurumu (FSA), Bitcoin’in bir para birimi olmadığını beyan etti ve mevzuat alanına girmediğini belirtti.
Yunanistan
Yunanistan’da Bitcoin ve diğer dijital para birimleri ile ilgili özel bir mevzuat bulunmamakta.
Hindistan
Hindistan Merkez Bankası (IRB) Başkan Yardımcısı tarafından yapılan açıklamaya göre, IRB Bitcoin’i ne denetliyor, ne de destekliyor. Bitcoin Hindistan’da yasaklanmış olmasa da, kripto para birimlerine ilişkin tüm faaliyetleri izlemek için uygun bir organizasyon olmadan tamamen yasal hale gelmeyeceği tahmin ediliyor.
2017 yılının sonunda Hindistan Maliye Bakanlığı, Bitcoin ve diğer kripto para birimleri ile saadet zincirlerini karşılaştırdı ve yatırımcıları potansiyel tehlikelere karşı uyardı.
Endonezya
Endonezya yetkilileri henüz Bitcoin kullanımını denetlemek veya yasaklamakla ilgili detaylı bir yol çizmiş değiller.
Ancak, Endonezya Merkez Bankası kısa bir süre önce potansiyel yatırımcıları kripto para birimi alım satım işlemlerine karşı uyaran bir bildiri yayınladı. Açıklamada, herhangi bir sanal para biriminin ülke içinde yasal olmadığı belirtildi.
Lübnan
Lübnan Bankası 2013 yılında bölgede Bitcoin hakkında bir uyarı veren ilk kuruluş oldu. O zamandan beri, ülke yetkililerinin dijital para birimleri konusunda neredeyse hiçbir eylemi olmadı. Göze çarpan tek istisna, Lübnan Merkez Bankası müdürünün Bitcoin ve diğer dijital para birimlerini eleştirmesi. Dijital paraları ‘denetimsiz emtialar’ olarak tanımlarken, yasaklanmaları gerektiğini söyledi.
Litvanya
Litvanya Merkez Bankası, dijital para birimleriyle ilgili işlemlerdeki olası risklere dair halkı uyaran bir bildiri yayınladı. Temel fikir, Bitcoin’in Litvanyalı veya Avrupalı otoriteler tarafından denetimli olmayışıydı.. Açıklamada ayrıca mevzuat olasılığından da bahsedilse de, muhtemelen bir işlem yapılmayacak.
Malezya
2014 yılında, Malezya Merkez Bankası, Bitcoin’i yasal görmediğini ve mevzuat oluşturmaya niyetli olmadığını açıkladı.
Ancak, Bank Negara şu anda kripto para birimleri konusunda kendi duruşunu hazırlıyor. Bitcoin’e karşı genel olarak olumlu bir tutum sergilense de, Malezya hükümetinin kripto para birimini yine de yasaklayabileceğine dair söylentiler var. Karar 2017 yılı sonunda verilecek.
Yeni Zelanda
Yeni Zelanda Merkez Bankasına göre, bankalar hariç fiziksel para ihracı içermediği sürece Bitcoin ve diğer dijital para birimlerinin depolanması ve aktarılmasını içeren işlemler için onaya gerek yok.
Rusya
2016 yılında, Bitcoin Rusya Federal Vergi Servisi tarafından ‘yasadışı değil’ kabul edildi.
Ancak, o zamandan beri Rusya Merkez Bankası, dijital para birimlerinin gerçek para olarak, mal ve hizmetlerin ödenmesi için bir araç olarak ve bunların dövizle eşleştirilmesine ‘kategorik olarak’ karşı olduğunu belirtti.
Daha sonra Başkan Putin, Bitcoin’i eleştirdi ve tüm dijital paraların yasaklanmasını istedi ve Maliye Bakan Yardımcısı, gazetecilere kripto paraların muhtemelen yasa dışı ilan edileceğini söyledi. Ancak Rus yetkililer daha sonra tamamen fikirlerini değiştirdi; söylentiler Bitcoin’in yasallaşacağı, madenciliğin ise denetim altında olacağı yönünde. Rusya Maliye Bakanlığı daha sonra “resmi” borsalarda kripto para birimi ticaretinin yasallaştırılacağını belirtti.
Singapur
Singapur’un Para Otoritesi (MAS) daha önce Bitcoin ve diğer dijital para birimlerinin potansiyel kullanıcılarına uyarıda bulundu ve kripto paralara karışmayacağını belirtti. Yakın tarihli bir röportajda bir MAS yetkilisi, Merkez Bankası’nın hala kripto para birimlerini denetleme planları olmadığını, ancak açık fikirli bakacaklarını belirtti. Ayrıca yakın gelecekte Kara Para Aklamayı Önlemek (AML) için de gerekli kontrollerin oluşturulması gerektiğini de belirtti.
Singapur İç Gelir İdaresi Bitcoin kullanımı ile ilgili, BTC işlemlerinin bir takas borsası olarak değerlendirilebileceği ve buna göre vergilendirilebileceğini belirten bir takım vergi kılavuzu yayınladı. Bitcoin borsaları ile çalışan işletmeler BTC satışlarına göre vergilendirilecekler.
Tayland
Başlangıçta, Tayland Merkez Bankası, potansiyel yatırımcıları ilgili riskler hakkında uyararak, halkı Bitcoin kullanmaktan caydırmıştı. Fakat kripto para birimini incelemeye başlayarak, tutumunu yumuşattı.
Bakanlığa ait bir mevzuata göre, Tayland Bitcoin borsalarının bir Tayland İş Geliştirme Departmanı e-ticaret lisansına sahip olmaları ve yalnızca Tayland Bahtı için dijital para değişimi sağlamaları gerekiyor. Ayrıca, KYC ve Müşteri Kabul politikaları da mevcut.
Hollanda
Bitcoin gibi dijital para birimleri şu anda Hollanda Mali Denetim Yasası kapsamına girmemekte.
Ukrayna
Ukrayna Ulusal Bankası kısa bir süre önce Ukrayna Grivnası’nın ülkede yasal olarak kullanılabilecek tek para olduğunu açıklayan bir bildiri yayınladı. Banka ayrıca, Bitcoin’in Ukrayna’daki durumunun, para biriminin dünya çapında ortak bir sınıflandırılması olmayışı sebebiyle daha da karmaşık olduğunu ve diğer yargı bölgelerinde yapılan tanımların hiçbirini açıkça desteklemediğini belirtti.
Birleşik Krallık
İngiltere hükümeti, Bitcoin’in şu anda denetlenmediğini ve KDV dahil çoğu amaç için “özel para” olarak işlem gördüğünü belirtti. Bu Bitcoin, sterlin ve diğer para birimleri ile değiştirildiğinde KDV uygulanmadığı anlamına geliyor. Ancak, Bitcoin ve diğer dijital para birimleri için satılan ürün ve hizmetlerin tedarikçilerinin KDV ödemesi gerekiyor. Dijital para birimlerindeki kar ve zararlar, sermaye kazancı vergisine tabi tutuluyor.