Kripto parayla borsa yatırımları arasında bir korelasyon söz konusu mu? Bu iki yatırım tipi arasında geçişler bulunmakta mıdır? Gelin bu soruya bilim insanlarının nasıl yaklaştığına bakalım.
Yunus Kılıç ve İbrahim Çütcü (2018, s. 235-250), Bitcoin fiyatları ve Borsa İstanbul endeksi arasındaki ilişkiyi nedensellik testleri ile incelemişlerdir. Bitcoin Fiyatları ile Borsa İstanbul Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi adlı çalışmaya göre Bitcoin fiyatları ile Borsa İstanbul endeksi arasında uzun dönemde ilişkiye rastlanmamış fakat Borsa İstanbul endeksinden Bitcoin fiyatları yönüne doğru bir nedenselliğin var olduğu belirlenmiştir. Çütcü ve Kılıç (2018, s. 349- 366) bir başka araştırmada, Bitcoin fiyatları ve döviz kurları arasındaki etkileşimi incelemişlerdir. Araştırmacılar çalışma kapsamında haftalık frekansa sahip verileri kullanarak 24.11.2013-04.03.2018 dönemini incelemişlerdir. Analiz kapsamında nedensellik testleri uygulanmış ve elde edilen bulgular, dolardan Bitcoin’e doğru bir nedensellik ilişkisi olduğunu göstermiştir. Ayrıca gerçekleştirilen analizler sonucunda uzun vadeli bir ilişkinin var olduğu sonucuna ulaşmışlardır.
Samet Gürsoy ve Mert Baran Tunçel (2020, s. 2126-2142) Bitcoin ile seçili pay piyasaları arasındaki ilişkileri Temmuz 2010 ile Ocak 2020 dönemindeki günlük veriler yardımı ile Toda-Yamamoto nedensellik analizleri kapsamında incelemeyi amaçlamışlardır. Analizler sonucunda ulaşılan bulgular, Bitcoin’den S&P500 yönüne ilerleyen bir nedenselliğin var olduğunu göstermiştir.
Emine Soyaslan (2020, s. 628-640) yürütmüş olduğu araştırmada, Bitcoin ile BİST endeksleri arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Analiz kapsamında BİST 100 endeksinin yanı sıra diğer endeksler (BİST Banka ve BİST Teknoloji) ile Bitcoin arasında uzun ve kısa dönemli ilişkinin varlığı incelenmiştir. Elde edilen sonuca göre uzun vadede Bitcoin ile BİST 100 arasında bir ilişki saptanırken Bitcoin ile diğer endeksler arasında %5 anlamlılık düzeyinde herhangi bir ilişki tespit edilememiştir.
Samet Gürsoy ve Mert Baran Tunçel (2020, s. 1999-2011) yapmış oldukları çalışmalarında Bitcoin fiyatlarıyla endeksler arasındaki ilişkiyi analiz etmişlerdir. Çalışmalarında endeks olarak BİST 100 endeksi ve Volatilite (VIX) (korku) endeksini kullanmışlardır. Çalışma dahilinde 06.08.2010 ile 06.01.202 dönemi arasında yer alan veriler günlük frekansta kullanılmış ve gerçekleştirilen nedensellik analizlerine göre Volatilite (VIX) endeksinden BİST 100 endeksi yönüne ilerleyen bir nedenselliğin var olduğuna yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Bitcoin fiyatları ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir nedensellik ilişkisinin var olduğuna dair herhangi bir bulguya ulaşılamamıştır.
Sonuç olarak, teknolojik ilerlemelerin ekonomik hayata etkisi, finansal piyasalarda köklü değişimlere ve kripto paraların yükselişine zemin hazırlamıştır. Geleneksel para birimlerini ve dolaşım yöntemlerini değiştirmeye yönelik bir eğilim gösteren kripto paralar, sundukları finansal özgürlük ve yüksek fiyat değişimleriyle yatırımcıları cezbetmektedir. Kripto para yatırımının, geleneksel borsa yatırımlarını ve özellikle Borsa İstanbul’u nasıl etkilediği sorusu üzerine yapılan çalışmalardan elde edilen bulgular, Bitcoin fiyatları ile borsa endeksleri ve Borsa İstanbul arasında tam net ilişkisi olduğunu göstermemektedir.
