En temel ve basit tanımıyla Staking; kripto para birimlerini sistemde kilitleyerek pasif gelir elde etmek demektir. Ancak her kripto para biriminin staking’inin yapılamadığını belirtmekte fayda var. Bir kripto para birimini stake edebilmek için o kripto para biriminin proof-of-stake algoritmasını kullanıyor olması gerekiyor.
Staking Nedir?
Aslında staking’i bankalardaki vadeli hesap sistemine benzetebiliriz. Nasıl ki bankalarda belirli bir süre paranızı hesapta tutma sözü verdiğinizde faiz kazanıyorsanız, staking’de de kripto para birimini belirli bir süre cüzdanda tutma karşılığında ödül kazanıyorsunuz.
Yani staking’de ağ katılımcıları coin’leri belirli bir süre cüzdanlarında tutma sözü vermeleri karşılığında stake ettikleri yani kilitledikleri miktarla bağlantılı oranda bir ödül kazanıyor. Dolayısıyla ne kadar çok coin stake ederseniz o kadar çok ödül kazanmış oluyorsunuz.
Bununla birlikte nasıl ki vadeli hesapta kişiler vadeyi bozduklarında faiz getirisinden faydalanamıyorsa staking’de de söz verilen süre öncesinde coin’lerin çekilmesi halinde ödül kazanılamıyor. Bu sebeple staking’e konu olan coin’lerin harcanmaması ya da farklı bir işlemde kullanılmaması gerekiyor.
Buna ek olarak staking yapan kişi yalnızca ödül kazanmakla kalmıyor. Aynı zamanda stake edilen kripto para biriminin ağında blok doğrulayıcı olarak da bulunabiliyor. Bu doğrulayıcılara ise “validatör” adı veriliyor. Ancak her stake eden kişiye bu hak tanınmıyor ve bazı koşulları yerine getirmesi isteniyor.
Bu koşul genellikle belirli bir miktarın üzerinde coin stake etmek oluyor. Bununla birlikte genellikle daha çok coin stake eden kişinin bir sonraki blok doğrulayıcı olarak seçilme şansı artıyor.
Ayrıca sataking yapan kişi gelecekte ağda alınacak kararlarda da söz hakkı olma imkanı kazanıyor. Bir katılımcı stake ettiği coin oranında doğrulama yapabiliyor ve yine stake edilen coin oranında söz hakkı sahibi olabiliyor.
Örneğin; bir katılımcı ağdaki toplam varlığın %1’ini stake ettiyse blokların %1’ini onaylama hakkına sahip oluyor ve alınacak kararlarda da %1 oranında söz sahibi oluyor. Yani ağdaki en yüksek stake oranına sahip kişi ya da kişiler genel itibariyle en çok söz hakkına sahip oluyor. Bir nevi ağın geleceği bu kişilerin elinde oluyor.
